Piątkowy przepis drogowy odc. 8 – Przejazd pojazdu uprzywilejowanego
Dzisiaj w ramach piątkowego przepisu przypomnimy co oznacza pojazd uprzywilejowany i jak się w zachować w sytuacji, gdy widzimy zbliżający się taki pojazd.
W ramach kolejnego odcinka „piątkowego przepisu”, policjanci z Wydziału Ruchu Drogowego KWP w Krakowie na podstawie art. 2, 9, 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym opracowali przypomnienie przepisów dotyczących przejazdu pojazdu uprzywilejowanego i kilka praktycznych porad na temat jak zachować się w razie konieczności ustąpienia miejsca na drodze kierującemu takim pojazdem.
Kiedy pojazd jest uprzywilejowany ?
Pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi.
Pojazd jadący w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane (patrz definicja powyżej) wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.
Powyższą definicję obrazowo przedstawia ilustracja obok. Pojazdami uprzywilejowanymi są nie tylko pojazdy wysyłające wymagane sygnały błyskowe (w tym przypadku niebieskie i czerwone), ale też pojazdy jadące pomiędzy nimi. Jeżeli więc kierujący (lub inny uczestnik ruchu) zauważył nadjeżdżający pojazd uprzywilejowany powinien zwrócić uwagę czy pojazd ten nie wysyła dodatkowo czerwonych sygnałów błyskowych. Jeżeli tak to znaczy że trzeba się przygotować na przejazd większej ilości pojazdów uprzywilejowanych. W przypadku ukazanym na ilustracji pojazdy: zielony i pomarańczowy są również pojazdami uprzywilejowanymi mimo, że nie wysyłają żadnych sygnałów (ani dźwiękowych ani błyskowych).
Na czym polega „uprzywilejowanie” ?
Kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych. Musi natomiast stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli. Jeżeli zatem np. policjant kieruje ruchem na skrzyżowaniu i nadjeżdża pojazd uprzywilejowany to nadal wszyscy uczestnicy ruchu drogowego mają obowiązek stosować się do jego poleceń (włącznie z pojazdem uprzywilejowanym). Policjant ma natomiast obowiązek tak pokierować ruchem by ułatwić przejazd kierującemu pojazdem uprzywilejowanym.
Obowiązek ułatwienia przejazdu pojazdu uprzywilejowanego.
„Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.”
Obowiązek ułatwienia przejazdu pojazdu uprzywilejowanego wynika z art. 9 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. Obowiązek ten oznacza że zaniechanie działania mającego na celu ułatwienie przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu jest wykroczeniem. „Niezwłoczne usunięcie się” należy rozumieć jako podjęcie działania bez zbędnej zwłoki czasowej. Sformułowanie „…w razie potrzeby zatrzymanie się” wynika z tego, że nie zawsze zatrzymanie się jest konieczne, a w niektórych sytuacjach zachodzi potrzeba przemieszczenia stojącego pojazdu
w inne miejsce.
Najczęstsze sytuacje z pojazdem uprzywilejowanym
„Korytarz ratunkowy”
W Polsce nie ma regulacji prawnych nakładających na kierujących obowiązku utworzenia tzw. korytarza ratunkowego w razie wystąpienia zatoru drogowego. Nie mniej jednak utworzenie takiego korytarza
w przypadku kiedy spodziewamy się, że zator powstał na skutek wypadku jest pożądane. Znacząco skraca to czas dojazdu odpowiednich służb na miejsce zdarzenia. Prosimy by kierujący poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu dojeżdżali do lewej krawędzi drogi, a do prawej strony – kierujących pojazdami poruszającym się pozostałymi pasami ruchu.
W normalnym ruchu, przy zwiększonym jego natężeniu, kiedy zbliżający się pojazd uprzywilejowany zauważyliśmy w lusterkach wstecznych swojego pojazdu należy uważnie obserwować na której części drogi ustawia się taki pojazd i w miarę możliwości bezzwłocznie usuwać się z toru jego jazdy. Tutaj sytuacja jest dość dynamiczna i to kierujący pojazdem uprzywilejowanym dokonuje wyboru, które miejsce na drodze będzie najodpowiedniejsze do przejazdu.
Kolumna na drodze jednojezdniowej
Szczególnego komentarza wymaga sytuacja do której dochodzi bardzo często na drogach jednojezdniowych o dwóch pasach ruchu (po jednym dla każdego kierunku), podczas wyprzedzania pojazdów przez kolumny uprzywilejowane. W takim przypadku kierujący pojazdami oznaczonymi na rysunku kolorami: zielonym oraz fioletowym, widząc że pojazd uprzywilejowany wysyła również czerwone sygnały błyskowe powinni bezzwłocznie zbliżyć się do prawej krawędzi drogi i zatrzymać się. Zwróćmy uwagę, że jeżeli którykolwiek z tych pojazdów nie zatrzyma się a jedynie zmniejszy prędkość, zaznaczona kolorem czerwonym odległość będzie, podczas wyprzedzania ulegała zmniejszaniu co w efekcie spowoduje bardzo niebezpieczną sytuację (zwłaszcza gdy kolumna składa się z wielu pojazdów). Przypomnijmy, że przepis stanowi o konieczności zatrzymania pojazdu jeżeli zajdzie taka potrzeba, a w opisanym przypadku ta potrzeba jest ewidentna. Samo zmniejszenie prędkości jest tutaj zupełnie niewystarczające. Na drodze jednokierunkowej o co najmniej dwóch pasach ruchu ułatwienie przejazdu sprowadza się zazwyczaj do pozostawienia wolnego skrajnego lewego pasa ruchu.
Pozostałe sytuacje.
Sytuacja w której musimy nagle ułatwić przejazd pojazdowi uprzywilejowanemu może nas zaskoczyć w miejscach, w których taka możliwość jest utrudniona. Każda sytuacja jest inna i nie ma uniwersalnego algorytmu postępowania. Za każdym razem należy zwrócić uwagę którędy kierujący takim pojazdem zamierza przejechać i jak reagują kierujący innych pojazdów, by współdziałając z nimi sprawnie ułatwić przejazd.